Đối với người mới bắt đầu, thế giới giày chạy bộ có thể trông thật phức tạp với vô số thương hiệu, công nghệ và thuật ngữ chuyên ngành. Đừng lo lắng! Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từng bước để tìm ra “người bạn đồng hành” hoàn hảo trên mọi cung đường.
Trước khi nhìn vào những đôi giày, hãy dành thời gian tìm hiểu về chính cơ thể và nhu cầu của bạn.
1. Xác định địa hình chạy chủ yếu
Bạn sẽ chạy ở đâu nhiều nhất? Mỗi loại địa hình đòi hỏi một loại giày có thiết kế khác nhau.
- Đường nhựa (Road Running): Đây là lựa chọn phổ biến nhất. Giày chạy đường nhựa được thiết kế để mang lại độ êm ái (cushioning) cao, giúp hấp thụ chấn động từ bề mặt cứng và bảo vệ khớp của bạn.
- Đường mòn (Trail Running): Nếu bạn yêu thích chạy bộ trên đồi núi, đường đất, hãy tìm giày chạy trail. Chúng có đế ngoài gai góc, độ bám tốt hơn, kết cấu bền bỉ và bảo vệ chân khỏi sỏi đá, cành cây.
- Máy chạy bộ (Treadmill): Bạn có thể sử dụng giày chạy đường nhựa trên máy chạy bộ. Vì bề mặt máy đã có độ đàn hồi nhất định, bạn có thể ưu tiên những đôi giày nhẹ và thoáng khí.
2. Tìm hiểu về kiểu bàn chân và độ lật cổ chân (Pronation)
Đây là yếu tố kỹ thuật quan trọng nhất, quyết định loại giày hỗ trợ nào bạn cần. Pronation là chuyển động xoay vào trong tự nhiên của bàn chân khi tiếp đất.
Bạn có thể thực hiện “Wet test” đơn giản tại nhà:
- Nhúng bàn chân vào nước.
- In dấu chân lên một tờ giấy carton hoặc bìa cứng.
- Quan sát hình dạng dấu chân:
- Bàn chân trung tính (Normal Arch/Neutral Pronation): Dấu chân có một đường cong rõ rệt ở má trong. Bạn phù hợp với hầu hết các loại giày, đặc biệt là dòng Neutral (Trung tính).
- Bàn chân bẹt (Flat Arch/Overpronation): Dấu chân gần như đầy đặn, không thấy rõ phần lõm. Cổ chân của bạn có xu hướng lật vào trong quá nhiều khi chạy. Bạn nên tìm giày dòng Stability (Ổn định) để được hỗ trợ, giúp kiểm soát chuyển động này.
- Bàn chân lõm/cao (High Arch/Supination or Underpronation): Dấu chân rất hõm, chỉ thấy rõ phần gót và ức bàn chân. Cổ chân có xu hướng lật ra ngoài. Bạn cần một đôi giày Neutral (Trung tính) có độ êm ái (Cushioning) cao để hấp thụ tối đa chấn động.
Đây là yếu tố kỹ thuật quan trọng nhất, quyết định loại giày hỗ trợ nào bạn cần. Pronation là chuyển động xoay vào trong tự nhiên của bàn chân khi tiếp đất.
3. Độ êm ái (Cushioning)
Độ êm của giày là lớp đệm giữa chân bạn và mặt đất.
- Êm ái tối đa: Mang lại cảm giác mềm mại, thoải mái, phù hợp cho các buổi chạy phục hồi hoặc chạy đường dài.
- Êm ái vừa phải: Cân bằng giữa sự mềm mại và cảm giác mặt đường, là lựa chọn an toàn cho người mới bắt đầu.
- Ít êm ái: Nhẹ, linh hoạt, cho cảm giác chân thật nhưng đòi hỏi hệ cơ xương của bạn phải khỏe hơn.
Lời khuyên cho người mới: Hãy bắt đầu với một đôi giày có độ êm ái từ vừa phải đến cao để bảo vệ khớp khi cơ thể bạn đang dần thích nghi với việc chạy bộ.
4. Độ vừa vặn (Fit)
Một đôi giày vừa vặn là chìa khóa để tránh phồng rộp và khó chịu.
- Thời điểm thử giày: Hãy đi thử giày vào buổi chiều hoặc tối, sau một ngày hoạt động, vì lúc này bàn chân sẽ có kích thước lớn nhất.
- Mang vớ (tất) chạy bộ: Hãy mang đôi vớ bạn thường dùng để chạy bộ khi đi thử giày.
- Kiểm tra không gian thừa: Phải có một khoảng trống khoảng bằng chiều rộng ngón tay cái giữa đầu ngón chân dài nhất và mũi giày. Điều này để trừ hao cho việc chân bị phồng lên một chút khi chạy.
- Gót chân phải chắc chắn: Gót chân của bạn phải được ôm vừa vặn, không bị trượt lên xuống khi bạn đi lại hoặc chạy thử.
- Bề ngang thoải mái: Phần rộng nhất của bàn chân phải cảm thấy thoải mái, không bị gò bó hay chèn ép.
5. Trọng lượng giày
Giày nhẹ hơn thường dành cho tốc độ, trong khi giày nặng hơn thường đi kèm với nhiều đệm và hỗ trợ hơn. Là người mới, bạn không cần quá ám ảnh về trọng lượng. Hãy ưu tiên sự thoải mái và hỗ trợ lên hàng đầu.
6. Độ cong của mũi giày
Độ cong của mũi giày hỗ trợ tạo lực đẩy giúp bàn chân chuyển động đúng trọng tâm trong quá trình chạy bộ. Do đó, bạn nên chọn một đôi giày có độ cong tốt, giúp quá trình vận động thoải mái hơn.
Hãy thử uốn cong phần mũi giày ngay tại cửa hàng khi mua. Nếu như ⅓ phần mũi giày có thể được uốn cong, phần còn lại còn thẳng, cứng thì đôi giày đạt tiêu chuẩn về phần mũi cong.
Ảnh : Decathlon
Những Lời Khuyên Vàng Cho Người Mới
- Đừng chạy theo xu hướng, hãy lắng nghe cơ thể: Một đôi giày đang “hot” hoặc được nhiều người nổi tiếng sử dụng chưa chắc đã phù hợp với bạn. Hãy chọn đôi giày mang lại cảm giác tốt nhất cho chính đôi chân của bạn.
- Đến các cửa hàng chuyên dụng: Nếu có thể, hãy đến các cửa hàng bán đồ chạy bộ chuyên nghiệp. Nhân viên ở đây thường có kiến thức sâu và các công cụ (như máy đo áp lực lòng bàn chân) để giúp bạn phân tích và chọn được đôi giày lý tưởng.
- Đừng ngại đầu tư: Xem đôi giày chạy bộ là một khoản đầu tư cho sức khỏe. Một đôi giày tốt có thể đắt hơn một chút nhưng sẽ giúp bạn phòng tránh những chi phí y tế tốn kém hơn do chấn thương.
- Một đôi giày không dùng cho mọi mục đích: Đừng dùng giày chạy bộ để chơi tennis, bóng rổ hay tập gym. Mỗi môn thể thao đòi hỏi các chuyển động khác nhau và giày được thiết kế chuyên biệt để hỗ trợ những chuyển động đó.
Kết Luận
Việc chọn đúng đôi giày chạy bộ có thể tạo ra sự khác biệt to lớn trong trải nghiệm của người mới bắt đầu. Đó không chỉ là việc mua một món đồ, mà là tìm kiếm một người bạn đồng hành tin cậy trên hành trình chinh phục những mục tiêu mới. Bằng cách hiểu rõ bàn chân, nhu cầu của bản thân và dành thời gian thử giày cẩn thận, bạn chắc chắn sẽ tìm được đôi giày hoàn hảo.